|
Mondlingvo kaj lingva maljusteco
Weltsprache und Sprachenungerechtigkeit
|
|
|
|
10 konsideroj
|
10 Überlegungen
|
|
|
|
1. Potencdeklivo pri interŝanĝo de scioj kaj ideoj
|
1. Machtgefälle beim Austausch von Wissen und Ideen |
|
Mondlingvo servas por la interŝanĝo de scioj, ideoj kaj informoj trans lingvaj limoj. Se la mondlingvo estas lingvo de mondimperio aŭ de domina kulturo, tio estigas ne pravigeblan potencdiferenco.
|
Eine Weltsprache dient zum Austausch von Wissen, Ideen und Informationen über Sprachgrenzen hinweg. Wenn die Weltsprache eine Sprache einer Weltmacht oder einer dominanten Kultur ist, entsteht ein nicht zu rechtfertigendes Machtgefälle. |
|
2. Malfaciligita interkompreniĝo inter kulturoj
|
2. Erschwertes Verständnis zwischen Kulturen |
|
Interkompreniĝo inter kulturoj estas ege malfaciligita, se unu el la kulturoj posedas ĉiujn lingvajn avantaĝojn.
|
Ein Verständnis zwischen Kulturen wird sehr erschwert, wenn eine der Kulturen alle Sprachvorteile auf ihrer Seite hat. |
|
3. Bezono de tempo, mono kaj inteligenteco
|
3. Einsatz von Zeit, Geld und Intelligenz |
|
Se mondlingvo malfacile lerneblas, nur tiuj povas lerni ĝin, kiuj havas sufiĉe da tempo, mono kaj inteligenteco.
|
Wenn eine Weltsprache schwierig zu erlernen ist, kann sie nur von jenen erlernt werden, die genügend Zeit, Geld und Intelligenz haben. |
|
Komplika lingvo senkuraĝigas malpli-talentatajn lernantojn; sed facila lingvo, en kiu oni ne daŭre stumblas pro esceptoj, plifortigas la memkonfidon pri la propra lernkapablo.
|
Eine komplizierte Sprache entmutigt weniger begabte Schüler; eine einfache Sprache hingegen, in der man nicht dauernd über Ausnahmen stolpert, stärkt das Selbstvertrauen in die eigene Lernfähigkeit. |
|
(En la scenario de multilingva Eŭropo sen komuna ĉefa lingvo tiuj argumentoj ankoraŭ pli gravas, ĉar tiam oni atendas ke oni lernu minimume du fremdajn lingvojn.)
|
(Im Szenario eines vielsprachigen Europas ohne gemeinsame Hauptsprache haben diese Argumente noch mehr Gewicht, denn dann wird erwartet, dass man mindestens zwei Fremdsprachen lernt.) |
|
4. Pluso je potenco
|
4. Machtvorteil |
|
Se oni lernintas bone malfacilan lingvon, oni plusas je potenco. Aparte endanĝerigitaj estas homoj en landoj, kie la edukadosistemo ne estas kompleta, do ekzemple politikistoj en evolulandoj.
|
Wenn man eine schwierige Weltsprache gut gelernt hat, hat man einen Machtvorteil, den man nicht mehr gerne abgibt. Besonders gefährdet, diesen auszunutzen, sind Leute in Ländern, in denen das Bildungssystem nicht umfassend ist, also z. B. Politiker in Entwicklungsländern. |
|
5. Tempoŝparo dum la lingvolernado
|
5. Zeitersparnis beim Sprachenlernen |
|
Kiam la mondlingvo estas gepatra lingvo, la lernado de fremdaj lingvoj ne gravas precipe.
|
Wenn die Weltsprache Muttersprache ist, ist das Lernen von fremden Sprachen nicht so wichtig. |
|
Se oni ne preskribas la lernon de komplikaj lingvoj, oni povas uzi pli da tempo laŭ propra bontrovo por tio, kio interesas.
|
Wenn das Lernen von komplizierten Sprachen nicht verordnet wird, hat man mehr Zeit, welche man nach eigenem Gutdünken einsetzen kann für das, was einen interessiert. |
|
6. Domino de la denaskaj parolantoj
|
6. Dominanz der Muttersprachler |
|
Ankaŭ se oni bone lernintas fremdajn lingvojn: Denaskaj parolantoj superas onin ĉiam dum negocoj kaj interparoloj transpasantaj lingvolimoj.
|
Auch wenn man eine Fremdsprache gut gelernt hat: Muttersprachler sind einem in Sprachgrenzen-überschreitenden Verhandlungen und Gesprächen immer überlegen. |
|
7. La viktimoj estas la kulpuloj
|
7. Die Opfer sind selbst schuld |
|
Se iu regas lingvon ne sufiĉe bone, oni diras al li, ke li kulpas mem; ĝis nun li do ne sufiĉe bone lernis la lingvon.
|
Wenn jemand eine Sprache nicht genügend gut beherrscht, wird ihm gesagt, er sei selbst schuld daran; er habe die Sprache eben bis jetzt noch zu wenig gut gelernt. |
|
Oni forsilentas, ke la kialo ankaŭ povus esti la malfacileco de la lingvo, kaj ofte oni baras sin kontraŭ la fakto, ke facile lerneblaj lingvoj ekzistas kaj uzitas.
|
Man verschweigt, dass es auch an der Schwierigkeit der Sprache liegen könnte, und oft verschliesst man sich vor der Tatsache, dass einfach erlernbare Sprachen existieren und in Gebrauch sind. |
|
8. Tempoŝparo rilate al interparoloj
|
8. Zeitersparnis bei Gesprächen |
|
Denaskaj parolantoj ne bezonas tempon por tradukoj antaŭ kaj dum interparoloj, kiuj transpasas lingvolimojn.
|
Muttersprachler müssen keine Zeit für Übersetzungen vor und während Sprachgrenzen-überschreitenden Gesprächen aufwenden. |
|
9. «Lingvo estas grandega enspezfonto»
|
9. «Language is a very big business» |
Mondlingvo dominas la jenajn merkatojn: - Tradukado
- Interpretado
- Instruado
|
Angehörige einer Weltsprache beherrschen die Märkte von: - Schriftlichen Übersetzungen
- Simultanübersetzungen
- Ausbildungen
|
|
Do, la landoj, kies lingvo estiĝis mondlingvo, povas gajni multe pli ol la aliaj.
|
Somit gibt es für Länder, deren Sprache Weltsprache geworden ist, viel mehr zu verdienen als für die übrigen. |
|
(En la scenario de multilingva Eŭropo sen komuna ĉefa lingvo oni elspezas grandegajn monsumojn por tradukoj en ĉiujn lingvojn. Tiuj elspezoj ŝparontus kiam oni uzas neŭtralan pontolingvon.)
|
(Im Szenario eines vielsprachigen Europas ohne gemeinsame Hauptsprache werden Unsummen ausgegeben für Übersetzungen in alle Sprachen. Diese Ausgaben könnten wegfallen bei der Verwendung einer neutralen Brückensprache.) |
|
10. Diverseco de la lingvoj kaj kulturoj
|
10. Vielfalt der Sprachen und Kulturen |
|
Ne neŭtrala mondlingvo flankenŝovas ne nur aliajn lingvojn, sed ankaŭ aliajn kulturojn. – De neŭtrala mondlingvo oni ekspektas, ke ĝi estu kiel pontolingvo, kio signifas ke indiĝenajn lingvojn ĝi ne flankenŝovas sed kompletigas, kaj ke ĝi paroligas la kulturojn inter ili.
|
Eine nicht neutrale Weltsprache verdrängt nicht nur andere Sprachen, sondern auch andere Kulturen. – Von einer neutralen Weltsprache wird erwartet, dass sie als Brückensprache dient, d. h. dass die gewachsenen Sprachen nicht verdrängt, sondern ergänzt, und dass sie die Kulturen miteinander ins Gespräch bringt. |
|
Wolfram Fischer
|
Wolfram Fischer
|
|
|
Se vi volas gajni monon,
studu la angla.
Se vi volas havi amikojn,
lernu Esperanton.
Esperanta popoldiro
|
Wenn du Geld verdienen willst,
studiere Englisch.
Wenn du Freunde haben willst,
lerne Esperanto.
Esperanto-Sprichwort
|
|
|
|
Literaturaj indikaĵoj:
|
Literaturhinweise:
|