|
Lingva relativismo
Sprachlicher Relativismus
|
|
|
|
Eltiraĵo el la libro:
La serĉado de la perfekta lingvo (Umberto Eco, 1993)
|
Estratto del libro:
La ricera della lingua perfetta nella cultura europea (Umberto Eco, 1993)
|
Auszug aus dem Buch:
Die Suche nach der vollkommene Sprache (Umberto Eco, 1993)
|
|
Neniu subtenanto de internacia helpa lingvo starigis al si la problemon pri la lingva relativismo aŭ zorgis pri la fakto, ke malsamaj lingvoj organizas la enhavon en manieroj malsamaj kaj reciproke nerilatigeblaj.
|
Nessun sostenitore di una lingua internazionale ausiliaria si è posto il problema del relativismo linguistico o si è preoccupato del fatto che lingue diverse organizzino il contenuto in modo diverso e mutuamente incommensurabile.
|
Kein Verfechter einer Welthilfssprache hat sich das Problem des sprachlichen Relativismus gestellt, sich also mit der Tatsache beschäftigt, dass die verschiedenen Sprachen den Inhalt auf verschiedene und miteinander unvereinbare Weisen organisieren. |
Malsamaj lingvoj organizas la enhavon en manieroj malsamaj kaj reciproke nerilatigeblaj.
|
Lingue diverse organizzino il contenuto in modo diverso e mutuamente incommensurabile.
|
Verschiedene Sprachen organisieren den Inhalt auf verschiedene und miteinander unvereinbare Weisen.
|
|
Oni traktas certa la fakton, ke ekzistas en ĉiu lingvo esprimoj iel sinonimaj, kaj Esperanto orgojlas pri sia vasta rikolto da literaturaĵoj kaj tradukoj, kiel pruvo de ĝia kompleta «esprimivo».
|
Viene dato per scontato che esistano da lingua a lingua espressioni in qualche modo sinonime, e l'Esperanto vanta la sua larga messe di traduzioni di opere letterarie, come prova della sua completa «effabilità».
|
Es wird als selbstverständlich angenommen, dass es Ausdrücke gibt, deren Bedeutung von einer Sprache zu anderen irgendwie gleichbleibend ist, und das Esperanto rühmt seine reiche Ernte an Übersetzungen literarischer Werke als Beweis für seine komplette «Sprechbarkeit». |
|
(Tiun punkton pridebatis, de diversaj pozicioj, du aŭtoroj komunigitaj de la tradicio kiel subtenantoj de la lingva relativismo, nome Sapir kaj Whorf; pri tiu temo kp. Pellerey 1993, 7.)
|
(Questo punto è stato dibattuto, su posizioni opposte, da due autori che la tradizione accomuna come sostenitori del relativismo linguistico, e cioè Sapir e Whorf; su questa opposizione cfr. Pellerey 1993, 7.)
|
(Dieser Punkt ist allerdings von zwei Autoren, die gewöhnlich als übereinstimmende Vertreter des sprachlichen Relativismus gelten, kontrovers diskutiert worden, nämlich von Sapier und Whorf; vgl. zu diesem Gegensatz Pellerey 1993, 7.) |
|
Sed se aposteriora lingvo taksas certa la ekziston de enhavsistemo egala por ĉiuj lingvoj, tiu ĉi enhavsistemeo sekvas fatale la okcidentan modelon:
|
Ma se una lingua aposteriori dà per assodato che esista un sistema del contenuto uguale per tutte le lingue, questo modello del contenuto diventa fatalmente il modello occidentale:
|
Doch wenn eine aposteriorische Sprache als gesichert annimmt, dass es ein für alle Sprachen gleiches Inhaltssystem gibt, wird ihr Modell dieses Inhalts unweigerlich zu dem der okzidentalen Sprachen: |
|
malgraŭ ĝiaj klopodoj malproksimiĝi kelktrajte de hindeŭropa modelo, ankaŭ Esperanto entute modliĝas laŭ ĝi, kaj leksike kaj sintakse, kaj «la situacio estus malsama se la lingvon estus inventinta japano» (Martinet 1991: 681).
|
malgrado cerchi di allontanarsi per alcuni tratti dal modello indo-europeo, anche l'Esperanto fondamentalmente vi si attiene, sia lessicalmente sia sintatticamente, e «la situazione sarebbe stata diversa se la lingua fosse stata inventata da giapponese» (Martinet 1991: 681).
|
Trotz einiger Versuche, sich in bestimmten Zügen vom indoeuropäischen Modell zu lösen, bleibt ihm auch das Esperanto im Wesentlichen verhaftet, sowohl lexikalisch wie syntaktisch, und die «Situation wäre anders gewesen, wäre die Sprache von einem Japaner erfunden worden» (Martinet 1991: 681). |
|
Umberto Eco: La serĉado de la perfekta lingvo.
El la itala tradukis Daniele Mistretta.
Pisa (Edistudio) 1994: p. 274.
|
Umberto Eco: La ricerca della lingua perfetta
nella cultura europea.
Roma (Economica Laterza) 1993: S. 355.
|
Umberto Eco: Die Suche nach der vollkommenen Sprache.
Aus dem Italienischen übersetzt von Burkhart Kroeber.
München (Beck) 1993: S. 335.
|